گزارش از : اجرای پروژه عظیم پل های غدیر

گزارش از : اجرای پروژه عظیم پل های غدیر

طراح : مهندسان مشاور هگزا

مجری : شرکت ساختمانی و راه سازی دقیق ( سهامی خاص )

کارفرما : حوزه معاونت عمرانی شهرداری اصفهان

1- مقدمه : مجموعه پل های غدیر در محور بزرگراه کمربندی شرقی اصفهان که شامل چهار پل موازی بر زاینده رود در دست احداث است اهداف زیر را تحقق می بخشد :

1- الف : پل شرقی به طول تقریباً ^m 430 ( با احتساب رمپ ورودی و خروجی ) با عرشه ای به عرض ^m 10/50 ( دو باند عبور و مرور ) در یازده دهانه به شرح ذیل ( S علامت اختصاری Span تعداد دهانه به متر و m متر طول دهانه است ) .

1- ب : پل غربی به طول تقریباً ^m 440 متر با عرشه ای به عرض ^m 10/50 ( با دو خط عبور و مرور ) در یازده دهانه به شرح ذیل :

تأمین کننده عبور و مرور در جهت شمال به جنوب بلوارهای مشتاق دوم و مهرآباد به بلوارهای آبشار دوم ، آبشار سوم ، آپادانا دوم و بلوار طبیب اصفهانی می باشد .

1- ج : پل های اصلی که شامل دو پل موازی هر یک به طول تقریبی ^m 900 با عرشه ای به عرض 12/50 × ^NQ 2 متر ( با سه باند رفت و سه باند برگشت جمعاً 6 باند ) در ^s 32 دهانه به شرح ذیل :

تأمین کننده عبور و مرور شمال به جنوب و جنوب به شمال بزرگراهی به نام کمربندی شرقی اصفهان که اتوبان شهید چمران را به میدان پشت راه آهن متصل می نماید بانضمام دسترسی به کلیه محورهایی که نام آنها در فوق آمده است اعم از اینکه در ساحل راست واقع باشند یا چپ.

1- د : احداث میادین طبیب اصفهانی و سلمان فارسی ( بانضمام زیرگذرهای متعدد عابر پیاده ) در سطحی وسیع که نه تنها عبور و مرور معابر دو سوی رودخانه را تسهیل می نماید که به طریق اُولی آمد و شد به معابر هر طرف را نیز مهیا می سازد بلکه محل نیز بصورت گردشگاهی عمومی در اختیار شهروندان قرار خواهد گرفت .

در بندهای الف ، ب و ج نوع ساختمان عرشه با علامات اختصاری به صورت ذیل تعریف شده است :

2-مشخصات کلی پروژه و قرارداد :

مجموعه پل های غدیر که بوسیله مهندسان مشاور هگزا طراحی شده و توسط شرکت ساختمانی و راه سازی دقیق برای شهرداری اصفهان ( حوزه معاونت عمران شهری ) اجرا می گردد دارای مشخصات کلی ذیل است :

2- الف : سطح کل پل با رمپ های ورودی و خروجی در حدود ^m2 37000 می باشد .

2- ب : سطح عرشه در حدود ^m2 32000 می باشد .

2- ج : مبلغ قرارداد که بر پایه قیمت های دولتی در پاییز سال 74 و احتساب فولاد و سیمان به نرخ رسمی در پایان سال 69 و اجناس خارجی وارداتی مورد نیاز در قسمت های پس تنیده و همچنین تکیه گاه ها و پوشش درزهای انبساط با احتساب نرخ رسمی در پایان سال 69 ( هر دلار 70 ريال ) برآورد گردیده مبلغ بیست میلیارد ريال می باشد .

2- د : مدت اجرای طرح سه سال پیش بینی شده بود که کاستی های بوجود آمده در وضعیت مالی کارفرما خصوصاً سال 76 از دو سو که یکی تأمین به موقع بودجه مورد نیاز عملیات اجرایی و دومی تملک زمین های مورد احتیاج پروژه است تأثیر منفی داشته و کل طرح را با تأخیر مواجه نموده و پیش بینی می شود این مدت به 4 سال افزایش یابد .

2- هـ : پیش بینی هزینه کل اجرا طرح شامل : کارکرد + تعدیل + مابه التفاوت مصالح داخلی + مابه التفاوت بهای مصالح وارداتی از کشور آلمان در حدود سی و پنج میلیارد ريال پیش بینی می گردد .

2- و : پیش بینی زمان اتمام کار و آغاز بهره برداری اواخر بهمن ماه سال 78 می باشد و این در صورتی است که تأمین اعتبارات و بودجه طرح و تملک اراضی مورد نیاز طرح و رفع معارضین زیرزمینی ، رو زمینی و هوایی با مشکلی مواجه نگردد و مطابق برنامه تحقق یابد .

3- اقلام عمده کار :

3- الف : اجرای پی های عمیق از شمع های بتن مسلح درجا ریخته شده به قطرهای ^m 1/50 و ^m 1/20 جمعاً 5400 متر طول .

3- ب : قالببندی 120/000 مترمربع در پی ، پایه ، عرشه و پیش ساخته ها .

3- ج : آرماتوربندی 6000 تن در نمرات مختلف در پی ، پایه ، عرشه ، پیش ساخته ها و شمع ها .

3- د : بتن ریزی با عیارهای مختلف 50/000 مترمکعب در شمع ، پی ، پایه ، عرشه و پیش ساخته ها .

3- هـ : کارهای فلزی 410 تن در ساخت دست اندازها ، دریچه ها ، عمودهای روشنایی ، قطعات داخل بتن و غیره .

3- و : تولید ، بارگیری ، حمل و نصب تیرهای 25 تنی بتن مسلح طولی با مقطع و طول متوسط 21/5 متر به تعداد 710 عدد.

3- ز : تولید ، بارگیری ، حمل و نصب تیرهای 40 – 35 تنی بتن مسلح عرضی با مقطع و طول های مختلف 11 و 9 متری به تعداد 72 عدد .

3- ح : تولید ، بارگیری ، حمل و نصب صندوقه های عرضی پیش ساخته 35 الی 75 تنی .

^m 4/00  2/00 = H  و  ^m 10/2512/25 = W به تعداد 290 عدد .

3- ط : تهیه ، تولید ، بارگیری ، حمل و نصب قطعات پیش ساخته بتن مسلح در اشکال مختلف که در منظر نهایی پل بکار می روند مانند نیوجرسی ها ، قرنیزها ، جداول ، درپوش ها و غیره جمعاً 13/200 قطعه .

3- ی : تهیه و نصب تکیه گاه های آزاد و ضربه گیرها در اندازه های مختلف و از نئوپرن مسلح جمعاً 180 قطعه .

3- ک : تهیه و نصب پوشش درزهای انبساط در نمرات مختلف جمعاً 180 متر طول .

3- ل : تهیه و نصب در حدود 15/000 متر طول غلاف فلزی و تعداد 752 عدد گیره 12 سوراخِ در بتن و باز کردن ، بریدن ، دسته کردن ، رد کردن و کشیدن مقدار 200/000 کیلوگرم کابل پس تنیدگی .

3- م : تزریق غلاف از مخلوط سیمان معمولی + آب + مواد منبسط کننده به مقدار حدود 150 تن دوغاب .

3- ن : احداث پل موقت با تابلیه فلزی بر کوله های مستقر روی شمع بتن مسلح به دهانه 20 متر و عرض 5/20 متر یک دستگاه جهت ارتباط دو ساحل رودخانه با کارگاه .

3- ص : کارهای فلزی جهت اجرا عرشه از صندوقه عرضی مانند پایه های موقت ، کمربندها ، سبدها ، پالونی ها و غیره در حدود 100 تن .

3- ع : عملیات خاکی با دست و ماشین و مشترک در پی کنی ها ، خاکریز رمپ ها ، ایجاد پلات فُرم های حفاری باند پیش ساختگی ، محوطه دپو ، پلات فُرم نصب ، دریواسیون ها ، انحراف آب و کارهایی از این دست به مقدار 70/000 مترمکعب .

3- ف : عایق کاری به مقدار 32/000 مترمربع .

3- ض : آسفالت رگلاژی و نهایی سواره روی عرشه و رمپ ها 12/500 تن .

3- ظ : روشنایی عرشه پل با 132 عدد عمود برق و کابل کشی های لازم .

و در نهایت احداث میادین طبیب اصفهانی و سلمان فارسی در دو ابتدا و انتهای پل در وسعتی در حدود 15 هکتار شامل عملیات زیر سازی، روسازی ، آسفالت و همچنین اجرای جدول و کانیو بتنی پیش ساخته و انهار بتنی جهت زهکشی و تخلیه آب های سطحی شامل کارهای سیویل و تأسیسات مربوطه که خود ارقام قابل توجهی از کار را تشکیل می دهد .

4- مشکلات و امتیازات طرح :

پس از مرور اطلاعات آماری که گویای ابعاد و اندازه های پروژه است جا دارد مختصری نیز از مشکلات طرح که اهم آن بدواً تملک اراضی مورد نیاز پروژه ای به این وسعت که عموماً نیز محل های مسکونی و صنعتی را در بر می گرفته مطرح و سپس لزوم جابجایی وسیع تأسیسات زیرزمینی و هوایی شهری را یادآور شد . در مقابل ، طرح در دست اجرا مزیت های فراوانی دارد که مختصراً در ذیل به پاره ای از آنها اشاره می گردد :

4- الف : به سبب استفاده مناسب از آمیختن سه شیوه پل سازی که عبارتست از عرشه درجا بتن ریزی شده مجوف ، عرشه متشکل از تیر طولی پیش ساخته و دال درجا بتن ریزی شده ، عرشه از صندوقه های عرضی پیش ساخته پس تنیده با مقطع متغیر که متناسب با شعاع قوس های متعدد افقی و قائم و دهانه های متنوع و ایجاد هماهنگی با پل های موجود بر روی زاینده رود و پاره ای ملاحظات دیگر شکل ظاهری مطبوعی را برای مجموعه فراهم کرده است .

مضافاً معماری پایه ها ، مقاطع متغیر طولی و عرضی عرشه ، پیشانی های پیش ساخته و قطعات بتنی دیگر از این دست بدون اغراق شکل ظاهری زیبایی را در مقابل دیدگان اهل فن ظاهر می نماید و بدون تردید در آینده الگویی خواهد بود برای پل های داخل شهری که حتماً می بایستی زیبایی ظاهری را دارا باشد و این به مدد تجارب مدیران و مهندسان مشاور هگزا فراهم آمده مضافاً که این ظاهر مناسب بر باطنی مناسبتر، استوار و پل در نهایت استحکام بسیار با صرفه ، طراحی و ابتکارات متعددی که دو نمونه آن یکی حداقل ممکن در تعداد درزهای انبساط با وجود طول زیاد پل ها و دیگری بجای قرار دادن معمولی تعداد زیادی نئوپرن کوچک ریز تک ، تک تیرهای طول با اضافه کردن یک عدد تیر عرضی در محل هر پایه و اتصال گیردار آن با تیرهای پیش ساخته طولی که روی آن قرار گرفته و با عرشه یکپارچه شده وضعیتی فراهم آمده است که با استقرار دو قطعه نئوپرن بین تیرهای عرضی و پایه ، ایجاد تکیه گاهی آزاد برای کل مجموعه در محل هر پایه را تأمین که سوای اصولی بودن کار در حال حاضر و استفاده کمتر از نئوپرن که جنس وارداتی ارز بری است ، نگهداری و تعویض آن در سال های آتی نیز که عمر نئوپرن به پایان می رسد آسان تر و اصولی تر است .

4- ب : از نقطه نظر کارایی مجموعه پل های غدیر با دیگر پل های موجود بر زاینده رود غیر قابل مقایسه بوده و به جرأت می توان گفت کارایی مجموعه غدیر پس از تکمیل و بهره برداری اگر بیشتر از مجموع کل کارایی بقیه پل های موجود بر زاینده رود در محدوده شهر اصفهان نباشد، کمتر هم نیست زیرا در مقوله عبور و مرور به سبب همسطح بودن عرشه کلیه پل های موجود با بلوارهای ساحل چپ و راست زاینده رود و وجود چراغ های راهنمایی چند زمانه در این تقاطعات که غالباً با همدیگر همخوانی ندارند ! تخلیه بار ترافیکی با مشکل همراه و ضمن بازدهی کم ، احتمال راه بندان به کرات در طول یک روز وجود دارد ولی در مجوعه غدیر به علت غیرهمسطح بودن این تقاطعات و وجود میادین بزرگ در دو سوی شمال و جنوب پل در حدود یکصد انتخاب مسیر در حرکت وسائط نقلیه بدون چراغ راهنمایی امکانپذیر شده است .

4- ج : نظر به اینکه از یک سو بوسیله مهندسان مشاور طرح از نقطه نظر کیفی مشخصات بالایی برای اجرای عملیات در نظر گرفته شده و تاکنون نیز مراعات گردیده و از سوی دیگر به سبب تهیه مصالح پس تنیدگی مانند کابل ، گیره و دیگر مایحتاج مهم و ضروری پل مانند تکیه گاه ها ، پوشش درزهای انبساط و مصالحی از این قبیل از معتبرترین تولید کنندگان بین المللی ( کشور آلمان ) توسط کارفرما و از سوی ثالث انتخاب یکی از معتبرترین سیستم های بین المللی پس تنیدگی ( DSI ) و تهیه ماشین آلات و ابزار آلات خاص سیستم و بکارگیری نیروهای متخصص و با تجربه و مسلط به سیستم یاد شده توسط پیمانکار بدون تردید کارها از نظر کیفی در سطح قابل قیاس بین المللی اجرا و عمر مفید پل ، مدت زمان چشمگیری خواهدبود

5- علل انتخاب عرشه های متفاوت برای مجموعه غدیر :

اولین سوالی که به ذهن هر بیننده آگاه پس از بازدید از مجموعه می رسد این موضوع است که چرا از اجراهای مختلف عرشه استفاده شده است در حالی که در بادی امر بنظر می رسد فراهم آوردن تجهیزات و امکانات مختلف پل سازی در یک مجموعه واحد ، اقتصادی و مقرون به صرفه نبوده و هر یک از سه روشی که تواماً دراین مجموعه بکار گرفته شده می توانست روش واحدی برای احداث همه مجموعه باشد اما به جهت ملاحظات ذیل ، اجراهای سه گانه که قبلاً گفته شد بکار گرفته شده است :

5- الف : تنگناهای ارزی برای ورود مصالح و ماشین آلات و ابزار پس تنیدگی در مقابل گشایش های نسبتاً وسیع در تهیه میلگرد که در مملکت تولید و به ريال قابل ابتیاع است و به تأثیر این عوامل که به عکس تغییر دائمی سازه های بتن آرمه به سمت سازه های پیش یا پس تنیده در کشورهای دارنده سیستم های تنیدگی در کشور ما به سبب وجود محدودیت های فوق الاشاره تا آنجا که ممکن باشد از سازه های بتن آرمه استفاده می نمایند تا نیاز کمتری به واردات کالاهای یاد شده بوجود آید .

با این وجود غیر اقتصادی بودن قضیه را بهانه قرار داده و در این مقوله در جهت ترتیبات گزینش نوع عرشه مواردی را یادآوری می نماید .

5- ب : نظر به اینکه در کارهای عمرانی زمان اجرای پروژه ، پارامتر اصلی و مهمی است و رسیدن هر چه سریعتر طرح به بهره برداری همیشه مدنظر بوده است خصوصاً اگر موضوع پروژه احداث پلی باشد در میان شهر که می بایستی گره کور ترافیکی را باز نماید پس همیشه باید دنبال روش هایی بود که ضمن بالا بردن استحکام و زیبایی طرح زمان اجرا را تا آنجا که ممکن باشد کاهش داد .

5- ج : روش های سنتی پل سازی که اول پی بسازیم بعد پایه و بعد عرشه چون زمان های جزئی اجرا را به صورت سری گره زده ایم با اصل فوق در تناقض است .

5- د : سوای اینکه از یکسو در بسیاری موارد ، وضعیت زمین طبیعی به ما اجازه نمی دهد که پایه های متعددی در پل پیش بینی کرده و عموماً لازم می آید پل ها را با دهانه زیاد روی پایه های کمتری بسازیم از سوی دیگر نیز به دلیل لزوم احداث پایه های مستحکم در مقابل عوارض و نیروهای طبیعی احداث پل ها با دهانه های کم و پایه های متعدد نه اقتصادی است و نه زیبا ، پس انتخاب دهانه های بزرگ تقریباً قطعی است.

5- هـ : دهانه ها که بزرگ می شود وزن عرشه نیز به تناسب بالا می رود و اجرای آن به روش سنتی نیازمند مقادیر متنابهی قالب سنگین و مقاوم می گردد و سازه انتقال دهنده بار به بستر نیز بسیار حجیم ، سنگین ، گران و سوای غیر اقتصادی بودن ، بستن و باز کردن آن نیز زمان طولانی می طلبد که با اصل در تناقض است و در بسیاری موارد مثل دره های عمیق و یا بستر پر آب یا زمین نامناسب ، غیر قابل اجرا می گردد. این عوامل منفی و بازدارنده مهندسان پل ساز را وا داشته مرتباً روش های جدیدی را ابداع نمایند .

5- و : تیر طولی پیش ساخته بتن مسلح با مقطع متعارف که وزن آن قابل تحمل و امکان حمل و نقل و جا گذاری آن وجود داشته باشد حدی دارد که دهانه های بزرگ را پاسخگو نیست ، همین تیر وقتی پس تنیده می گردد دهانه بزرگتری را جوابگو است ولی آن هم تا حدی است که بیش از آن تیر طولی نیز به سبب وزن بالا غیر قابل حمل و نصب می گردد پس اِلمان های طولی نیز از حدی بالاتر غیر قابل طراحی و اجرا است .

5- ز : یک راه حل مؤثر از یک طرف استفاده از اِلمان های عرضی و از سوی دیگر برای اجتناب از ساخت قالب ها و داربست های سنگین و غیر اقتصادی و گاهاً از نظر اجرایی غیرممکن ، استفاده از ستون های اصلی پل برای نگهداری قالب و وزن مرده بتن و میلگرد و غیره را الزام آور می نماید که در این روش بجای ساخت عرشه از یک پایه به پایه بعد این عرشه را از وسط دهانه قبل تا وسط دهانه بعد می سازند که به آن یک « شاهین » گفته می شود .

این روش از پل سازی با وجود محاسن زیاد از قبیل عدم محدودیت اجرا در اندازه دهانه ها ، وزن و ضخامت عرشه ها ، بلندی عرشه از بستر طبیعی همچنین وضعیت بستر طبیعی اعم از اینکه رودخانه ها پر آب باشد یا دره عمیق و یا بزرگراه پر آمد و شد ، یک ضعف و یا بهتر بگوییم یک محدودیت دارد و آن نیز زمان اجرا است که همچنان زمان های اجرای اجزای پل را بصورت سری با هم جمع می نماید .

5- ح : برای رفع محدودیت زمان های لازم برای انجام بخش های مختلف پل سازی که در روش شاهین های طرّه درجا ساخته شده که زمان ها بصورت سری با یکدیگر جمع می شوند مهندسان همین سیستم را بصورت پیش ساخته ( شاهین های طرّه آزاد پیش ساخته ) ابداع و اجرا نمودند که زمان تولید عرشه با زمان های ساخت پی و پایه موازی و مجموعه با زمان نصب عرشه سری می گردد ولی با رفع این محدودیت ، محدودیت دیگری خودنمایی می کند که در روش درجا وجود ندارد و آن هم موضوع دهانه است که بر وزن اِلمان های عرضی تولیدی مؤثر و بارگیری و حمل و نصب آن را محدود می سازد ولی از نقطه نظر وضعیت بستر چه دره عمیق باشد و چه رودخانه پر آب و یا هر وضعیت دیگر قابلیت اجرا دارد حتی در حالیکه رفت و آمد در بزرگراهی جریانی عادی دارد می توان بر روی آن بزرگراه پل ساخت . از مشخصه های این نوع پل سازی اینست که می توان مرکز تولیدی برای عرشه پل های متعدد تجهیز و صندوقه های عرضی تولیدی را حتی تا 300 کیلومتر حمل نمود که از نظر اقتصادی نیز قابل توجیه است در این صورت درحالیکه پی و پایه پل در دست اجراست و یا حتی قبل از آن ، عرشه پیش ساخته تولید و به محل حمل و در آنجا دپو و آماده نصب می گردد تا به محض آماده شدن ستون ها نصب عرشه نیز بلا درنگ آغاز گردد .

5- ط : با توجه به توضیحات فنی و کم و بیش اقتصادی فوق الاشاره منطقی می نمود که همه مجموعه پل های غدیر به روش صندوقه های عرضی پس تنیده در دهانه های بزرگ اجرا گردد خصوصاً که اجرای صندوقه های عرضی سوای زیبایی ظاهری برای پل های شهری که شهروندان بیشتر زیر عرشه را دائماً در منظر دید خود دارند ( بر خلاف پل های واقع در جاده های بین شهری که شهروندان هیچگاه زیر عرشه را نمی بینند ) این امکان را نیز می دهد که از نقطه نظر هندسی پل هایی که محور آن ترکیبی از قوس های دایره ، کلوتوئید ، خط مستقیم اعم از افقی یا دائم را پیروی می کنند به بهترین نحو از نقطه نظر هندسه ظاهری پل اجرا گردد .

در هر حال چون مجموعه پل های غدیر نیز که از نظر هندسی ترکیبات متعددی از قوس های دایره با شعاع های مختلف و خط مستقیم را چه در افق و چه در قائم تبعیت می کند با این روش از پل سازی ، سازگاری کاملی دارد که این انتظار را هرگز از تیر طولی پیش ساخته و در این حد را نمی توان داشت و فقط تا حدودی در قوس های بزرگتر و در مرحله اجرای « دک » DECK که درجا قالببندی و بتن ریزی می گردد این قوس ها با تمهیداتی به اجرا در می آید که اگر شعاع قوس ها نسبت به اندازه دهانه ها از حد مشخصی کوچکتر شوند اجرای « دک » درجا نیز قوس های بیرونی را تأمین نمی سازد که شاید اصولاً نصب تیرهای پیش ساخته نیز در اینگونه قوس ها میسر نباشد و به همین علت است که در مجموعه پل های غدیر در محل هایی که شعاع قوس ها از حدود یکصد متر کمتر شده است از ساختمان عرشه تیر و دال صرفنظر و تابلیه کلاً بصورت درجا و مجوّف قالببندی و بتن ریزی شده است .

5- ی : به هر حال و به موجب خواسته صاحب کار قسمت اعظم عرشه ( در حدود 70 % ) با روش تیر و دال بتن مسلح ( تیر پیش ساخته بتن آرمه ) و سهم اندکی از آن ( در حدود 5 % ) ساختمان دال مجوّف بتن مسلح درجا و تنها 25 % از عرشه در قسمت میانی که روی بستر زاینده رود قرار می گیرد به جهت هماهنگی و مشابهت با پل هایی مانند بزرگمهر ، فردوسی و وحید که اکثراً حدود دو دهه قبل با مقطع متغیر بصورت صندوقه تو خالی منتها با شاریو و به طریقه درجا ساخته شده است ( البته بزرگترین دهانه زیر 50 متر است ) قسمت اخیرالذکر نیز در همین هیبت و بصورت چهار پل موازی ( ^m 45/00 + ^m 00/7 ^m 45/00 ) 4 منتها بصورت صندوقه های پیش ساخته بتن آرمه با مقطع متغیر اجرا شود که می بایستی بر روی باند طویل یا در سلول تولید به روش طرّه آزاد مونتاژ و پس تنیده گردد .

6- مقایسه دو ترتیب از اجرا و سابقه اجرا هر کدام در کشور :

در این روش از پل سازی که به دو گونه :

یکی شاهین های طرّه آزاد که درجا ساخته می شوند و دیگری شاهین های طرّه آزاد که پیش ساخته تولید و اجرا می گردند .

در روش اول که نیازمند زوج های مناسبی از قالب های متحرک مخصوص که به آن « شاریو » نیز گفته می شود می باشد . این قالب ها را به سفارش خریدار ، بسته به ابعاد و اندازه های پل مورد نظر در کشورهای اروپایی ساخته و به کشور ما حمل می کنند . اهم مشکل در اجرای این روش دستیابی به شاریوهای مناسب و آماده به کار است و این در حالیست که سیستم مورد بحث ، تشکیلات خیلی پیچیده ای نیز نبوده و در صورتیکه نقشه های آن به ترتیبی از سازندگان خارجی ابتیاع و در دسترس اهل فن قرار گیرد تولید آن بخوبی در مملکت امکانپذیر است ولی متأسفانه جز فقرات ساده ای از آن در مملکت ساخته نشده و سعی وافری نیز در جهت تهیه نقشه های نمونه ای کامل تر ، از سازندگان معتبر خارجی به عمل نیامده است و اگر تلاشی شده شاید نگارنده از آن بی اطلاع است .

برای بکار بردن این قالب ها ابتدا صندوقه و یا دیافراگم متعلق به سر ستون که بر اساس مفروضات طرح در پاره ای پل ها نسبت به آن آزاد ( تکیه گاه آزاد ) و در پاره ای دیگر به آن گیردار است ( تکیه گاه گیردار ) با استفاده از خود ستون اصلی و تمهیدات و پیش بینی هایی که در موقع ساخت این پایه ها اعمال شده که با بهره گیری از آنها پلات فُرم هایی به ستون سوار می شود همچنین با بهره گیری از داربست و از این قبیل مصالح و مواد قالببندی و آرماتورگذاری و بتن ریزی می گردد که به هنگام ساخت این قطعه پیش بینی های لازم بعدی برای مونتاژ شاریو نیز اعمال و این سیستم به دو طرف آن سوار می شود که از این به بعد با استفاده از سیستم سوار شده صندوقه های بعدی بصورت زوجی و بطور مساوی به طرفین اضافه و با کابل های ایزواستاتیک به هم دوخته می شوند تا کار به نزدیک وسط دهانه های دو طرف برسد که در این هنگام یک شاهین کامل احداث و عملیات بر روی پایه بعدی تکرار می گردد . بدیهی است درصورتیکه صندوقه سر ستون نسبت به ستون آزاد باشد برای جلوگیری از واژگون شدن سیستم می بایستی تمهیدات پایه های موقت اعمال گردد .

در اجرای روش دوم درصورتیکه ارتفاع عرشه از بستر زیاد بوده و یا بستر طبیعی رودخانه با جریان آب قابل ملاحظه همراه و یا زمین نامناسب باشد و یا پل سازی بر روی دره عمیقی می بایست اجرا شود در اینصورت نصب قطعات پیش ساخته عرشه که قبلاً بر روی باند طویل و یا داخل سلول تولید شده است نیازمند وسیله مخصوصی به نام « پوتر لانسمان » می باشد که معمولاً به سفارش خریدار متناسب با ابعاد و اندازه های پل و وزن قطعات پیش ساخته تولید شده و عموماً در کشورهای اروپایی طراحی و ساخته و به کشور حمل می گردد . در غیر اینصورت و مناسب بودن بستر و ارتفاع کم پل می توان بجای پوتر لانسمان از جرثقیل مناسب و با ظرفیت کافی استفاده نمود . بارگیری ، حمل و باراندازی قطعات نیز به توسط جرثقیل مناسب و تریلرهای مخصوص و یا تریلرهای کمرشکن امکانپذیر است اگر چه ساختمان پوتر لانسمان از شاریو پیچیده تر است ولی تولید آن نیز در مملکت امر محالی نیست ، نگارنده خود با پوتر لانسمان با ظرفیت 60 تن در بازوی 60 متری کار کرده ، این دستگاه هم اکنون در مملکت موجود و می تواند الگویی برای ساخت جدید آن باشد .

6- الف : در مملکت ما از ساخت عرشه به روش طرّه آزاد متشکل از صندوقه های عرضی درجا ساخته شده با استفاده از شاریو (قالب متحرک) بیشتر استقبال می شود و گاه و بیگاه در گوشه و کنار مملکت دستگاهی از این نوع پل را ساخته و یا در دست ساختمان دارند خصوصاً با تخصص و شجاعتی روز افزون که از تجربه سازندگان ناشی می شود مرتباً پلی با دهانه بزرگتر را تجربه و برگی بر افتخارات توان مهندسی کشور می افزایند تا جایی که در حال حاضر پلی با دهانه های مکرر 140 متری و مقطع متغیر در شهر اهواز بر روی رودخانه کارون در حال ساختمان است و قبلاً نیز در دهانه های کمتر و زیر صد متر در شهرستان دزفول و کنار گذر کرج و نقاطی دیگر اجرا و مورد بهره بردای قرار گرفته است ، استقبال بیشتر از این روش به علل زیر است :

• تجربه اجرا که از دهانه های کمتر شروع و مرتباً افزایش یافته است .
• در اختیار داشتن شاریوهای نسبتاً مناسب .
• کنترل ، مراقبت ، نظارت و پیش بینی کمتر نسبت به پیش ساخته زیرا عرشه در حال اجرا شکل دائمی خود را داشته و دنبال می نماید .
• نیروی انسانی متخصص و دقیق کمتری نیاز دارد آن هم از رده میانی .

6- ب : از آنجا که در روش پیش ساخته حرف اول را وزن قطعات می زند و وزن قطعات شدیداً تابع دهانه پلی است که این قطعات برای آن ساخته می شود و این وزن باید در حدی باشد که امکان حمل و نصب آن وجود داشته باشد ولی در مقابل در روش ساخت با شاریو ، وزن قطعات و به عبارت دیگر طول دهانه با این شدت حساسیت تولید نمی کند .

وقتی بخواهند پلی را در دهانه های بزرگ احداث کنند به علت کمیابی و گرانی ماشین آلاتی که با بارهای فوق العاده سنگین کار می کنند به سمت اجرا شاریو متمایل می شوند .

6- ج : با وجودی که اجرای عرشه به روش طرّه آزاد متشکل از صندوقه های پیش ساخته نیازمند نیروی انسانی کاملاً متخصص و با تجربه و فوق العاده دقیق آن هم از رده بالا و در تعداد نسبتاً زیادتر می باشد و به رغم اینکه در کشور ، ساخت اینگونه عرشه ها با دهانه بیش از 50 متر و با وزن صندوقه ها بیش از 45-30 تن و با مقطع غیر ثابت سابقه اجرا ندارد با این وصف به سبب کیفیت فوق العاده بالاتر کارهای پیش ساخته نسبت به درجا ، از همه نظر ، خصوصاً ظاهر تمیزتر و باطن مطلوبتر شرکت دقیق ترجیح داده است در مجموعه پل های غدیر این نوع اجرا را در دهانه 71 متری با وزن صندوقه های بین 75-35 تن و با صرف هزینه های بیشتر برای اولین بار سیستم پیش ساخته عرضی با مقطع متغیر را اجرا نماید البته پنهان نماند که در 25 سال گذشته پل های متعددی به روش صندوقه پیش ساخته ولی با مقطع ثابت منتها در شاهین های زیر 50 متر ساخته و مورد بهره برداری قرار گرفته که از این دست می توان پل ستارخان ، پل سید خندان ، پل رودخانه چالوس ، پل حصارک ، پل بعثت و تعدادی دیگر در مناطق مختلف کشور را مثال زد .

چاپ شده در مجله شماره 15-16-17-18 پیام آبادگران - اصفهان زمستان 1377

منبع : آرشیو شرکت دقیق