آتشکده یزد که به آن آتشکده بهرام یا « آتشکده وَرهُرام » نیز می گویند نیایشگاه باورمندان به آیین زرتشت است که در آن آتش مقدسی نگهداری می شود که از عمر آن 1500 سال می گذرد . این آتش از جمله سه آتش مقدسی است که در زمان فرمانروایی ساسانیان به دلیل قدمتشان از شأن ، شهرت و احترام بیشتری برخوردار بوده و به همین دلیل آنها را « آتش وَرهُرام » یعنی آتش پیروزی نام نهاده بودند .
آتشکده آذرفرنبغ در شهر کاریان فارس این آتش مقدس را تا سده دهم میلادی در خود شعله ور نگاهداشته سپس برای محافظت بیشتر از آن به آتشکده بزرگ عقدای یزد انتقال یافت . آتشکده در حدود سال 513 هجری قمری تخریب شد و زرتشتیان آتش مقدس را به غاری در کوه ( اِشکَفت یزدان ) بین عقدا و پارس بانو برده در آنجا به مدت 30 سال محافظت کردند و بعد از این مدت آن را به مدت 200 سال در روستاهای زرتشتی نشین اطراف یزد جابجا کردند تا اینکه در نهایت آتش مقدس زرتشتیان به روستای ترک آباد در نزدیکی اردکان برده شد و در این روستا به مدت 300 سال شعله ور ماند و پس از طی این مدت به نسبت طولانی آتش به روستای شریف آباد انتقال یافت و در این روستا ماند تا اینکه در حدود سال 1189 هجری قمری به یزد بازگردانده و در محله ( خلف خان علی ) و در خانه یکی از موبدان بزرگ به نام ( موبد تیرانداز آذر گشسب ) به صورت پنهانی نگهداری شده ، پس از موافقت رضا شاه با ساخته شدن مکانی برای حفظ و نگهداری از آن آتش مقدس پس از قرن ها در آبان 1313 به آتشکده زرتشت یزد سپرده شد و اکنون در جام بزرگی از جنس برنز در یک محفظه شیشه ای نگهداری می شود .
آتشکده یزد با سرمایه اهدایی ( همابایی ) یکی از زرتشتیان پارسی هندوستان در زمین وقفی که از سوی چند تن از زرتشتیان ایران اهداء شده بود با نظارت ارباب جمشید امانت ساخته شد . معماری آتشکده تحت تأثیر معماری آتشکده های پارسیان هند بسیار ساده و موقر است و محوطه پیرامونی آتشکده بوسیله درختان همیشه سبز احاطه شده و یک حوض دایره ای شکل در حیاط آن قرار دارد ، از سطح زمین بلندتر است و برای رسیدن به ورودی آن باید از 8 پله بالا رفت . نگاره زیبای فَروَهَر که توسط کاشی کاران هنرمند یزدی نصب شده به همراه سرستون های سنگی حاصل کار هنرمندان اصفهانی است . در داخل ساختمان ، دیوارها با تصاویر زرتشت و جمله هایی از کتاب مقدس اوستا تزئین یافته است . اطاق نگهداری آتش مقدس در وسط ساختمان ( دور از تابش خورشید ) قرار دارد و در اطراف آن اطاق هایی برای نماز و نیایش طراحی شده اند .
منبع : کارشناس راهنمای آثار باستانی
