مینا کاری هنر درخشان آتش و خاک است با رنگ های پخته که سابقه آن به حدود پنج هزار سال پیش می رسد . در بررسی هایی انجام شده و تطبیق مینا کاری های بیزانس با آثار ایرانی مشخص شده که مینا کاری برای اولین بار در ایران بوجود آمده و بیش از نقاط دیگر تجلی یافته و سابقه این هنر به زمان اشکانیان و ساسانیان می رسد . اوج هنری این هنر در دوره سلجوقیان می باشد که تهیه ظروف برنجی و مینا کاری مرسوم بوده و این آثار به کشورهای همسایه نیز فرستاده می شده است . امروزه این هنر بیشتر بر روی مس انجام می شود ولی می توان بر روی طلا و نقره نیز آن را به عمل آورد .
طلا تنها فلزی است که به هنگام ذوب شدن مینا اکسید نمی شود و از این رو امکان اجرای طراحی همراه با جزئیات و با شباهت هر چه تمام تر بر روی مینا را ایجاد می کند درحالیکه میناهای مسین و نقره چنین کیفیتی را ندارند . شکل گیری مینا نیز از ترکیب اکسیدهای فلزات و چند گونه نمک در مجاورت حرارت بالا است که رنگ ها در طول زمان و بر اساس دما بوجود می آیند . در ایران کانون تولید مینا کاری شهر اصفهان است و استادان برجسته ای در تولید آثارمینا مشغول به فعالیت هستند . اگر سری به اصفهان زدید حتماً گَشتی در بازار این شهر تاریخی را فراموش نکنید چون در بازار است که می توانید نمونه های مینا کاری اصیل اصفهان را ببینید و سوغاتی هم برای دوستان و اقوام تهیه کنید .
مراحل تولید به شرح زیر است :
برای فراهم آوردن مینا ابتدا آن چیزی که می خواهند میناکاری کنند به هر شکل و هر اندازه باید بوسیله مس گر متخصص به شکل لازم درآید و پس از آن که ساخته شد استاد مینا کار به آن لعاب سفید رنگ می دهد . معمولاً سه تا چهار بار لعاب داده می شود و در هر بار شیئ به کوره می رود و حدود 700 درجه حرارت می بیند تا رنگ لعابش ثابت شود بعد روی آن با رنگ های گوناگون نقاشی می شود ، شیئ موردنظر باز هم به کوره می رود و حدود 400 تا 500 درجه حرارت می بیند تا رنگ ها بصورت مطلوب درآید .
انواع مینا کاری : مینا سازان آثار متفاوتی را تولید می کنند که برخی از رایج ترین آنها بشقاب ، گلدان ، کاسه ، قدح ،قاب های عکس و تابلوهای میناست که با هنرهای دیگر مانند طلا کاری ، خاتم کاری ، مینیاتور و جواهرسازی ترکیب می شود .
همچنین درها ، پنجره ها و ضریح های مینا کاری شده در مکان های مذهبی به ویژه حرم امامان شیعی ، اشیای تزئینی ، جعبه های خاتم کاری و مینا کاری ، سرویس چایخوری و شربت خوری ، قلیان ، جعبه قرآن ، زره ، آئینه ، قلمدان ، کمربند ، حباب های مینا کاری ، گلاب پاش ، آلبوم عکس و زیورآلات شامل گوشواره ، سینه ریز ، گلوبند ، انگشتر و مدال از جمله آثاری است که با هنر مینا کاری تولید می شود .
چاپ شده در شماره 71 مجله نرگسزار بهبهان - دی و بهمن سال 1394
منبع : دوران تحصیلی در دانشگاه و سخنرانی های اساتید ، تجارب کاری و اجتماعی
